Geçtiğimiz yıl Atatürk Havalimanı Kargo Gümrük Müdürlüğünce Mısır’dan gönderilen bir kargoda tarihi eser niteliği taşıyan 1 kilit, 1 Kabe anahtarı, 1 anahtar ve Kabe anahtarına ilişkin olduğu düşünülen işlemeli 1 çanta ele geçirildi.

Yapılan müracaatlar sonucunda Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünce gerçekleştirilen incelemelerin akabinde yapıtların, Mısır’a ilişkin eski eser oldukları ve yasal olmayan yollarla ülke dışına çıkarıldıkları tespit edildi.

Mısırlı yetkililere teslim edildi

Mısır’a ilişkin yapıtların, ilişkin olduğu topraklara dönmesi için Türkiye tarafından adım atıldı.

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Gökhan Yazgı, bugün İstanbul Türk ve İslam Yapıtları Müzesi’nde düzenlenen aktiflikle Mısır İstanbul Başkonsolosu olarak misyon yapan Büyükelçi Tarek Khalil’e 19’uncu yüzyıla ilişkin olduğu belirlenen kelam konusu yapıtları teslim etti.

“Bu teslim, dünya için kusursuz bir örnek”

Düzenlenen merasimde teşekkür konuşması yapan Mısır İstanbul Başkonsolosu Tarek Khalil, “Bu teslim merasimi, dünya için eksiksiz bir örnektir. Organize hatayla temaslı olanlar da eski eserler kaçakçılığıyla uğraş için hükümet yetkililerinin göstermiş olduğu uğraşlar ve devam eden iş birliği nedeniyle bu tıp cürüm faaliyetlerinin pürüzlerle müsabakaya devam edeceğine ve başarılı olamayacağına şahit olmaktadırlar.

Eski eserler demek milletin ruhu demektir. Yasa dışı bir biçimde ticaretinin yapılması, insanların tarihini ve kimliğini yok eder. Mısır, bu yapıtların hak sahibine iade edilmesine minnettardır. İlişkin olduğu yerde tüm dünyanın görebileceği formda bir müzede gururla sergilenerek koruma edilecektir.” tabirlerini kullandı.

“Türkiye, öteki ülkelerin kültür varlıklarını korumak için çabalıyor”

Törende konuşan Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Gökhan Yazgı ise “Yasa dışı yollarla yurt dışına çıkarılan ülkemiz kökenli yapıtlarımızın tespiti ve ülkemize iadesi konusundaki çalışmalarımıza azim ve kararlılıkla devam ediyoruz. Bu bağlamda 2002 yılından bugüne kadar toplam ülkemizin 9 bin 35 adet kültür varlığımızın iadesini sağladık. Birebir hassasiyeti öbür ülkelerden yasa dışı yollarla kaçırılan kültür varlıklarını köken ülkeye iadesi için itina gösteriyoruz.

Bunun için çalışmalarımıza süratle devam ediyoruz. Ülkemiz bu mevzuda BM Güvenlik Kurulu ya da UNESCO 1970 kontratı üzere memleketler arası mukavele ve kararlardan doğan yükümlülüklerini büyük bir titizlikle takip edip, komşu ülkeler ve öbür ülkelerin kültür varlıklarının korunması için azami seviyede uğraş harcamaktadır. Bakanlığımızca daha evvel Irak, Çin ve Kazakistan’a da ilişkin yapıtları iade etmiştik.” diye konuştu.

İade süreci

Eserlerin geri iadesiyle ilgili gerçekleşen süreç hakkında da bilgi veren Yazgı, “Eserlerin 2021 yılı Ağustos ayında tespit edilmesi ve Mısır’a iade olabileceğini değerlendirmesi üzerine husus Mısır makamlarıyla istişare edilmiştir. Yapıtların Mısır Eski Yapıtların Korunması Kanunu’na tabi olduklarına dair görüşleri tarafımıza bildirilmiştir.

Bu değerlendirmeler üzerine bakanlığımızca yapıtların gönderildiği kişi ile irtibata geçilmiş, kendisine durum hakkında bilgi verilmiş, vatandaşımız da hususla ilgili düzgün niyetli bir yaklaşım sergileyerek iadesini kabul etmiştir. Bu yaklaşım sonucunda da süratle iade süreci tamamlanabilmiştir.” dedi.

“Kültürel iş birliği daha da gelişecek”

DHA’da yer alan habere nazaran Yazgı, “Osmanlı padişahları tarihte kutsal topraklarda ihsanlarda bulunmuş ve Kabe için örtü, kilit, anahtar üzere eserler yaptırmışlardır. Yaptırılan bu eserler Kabe dönüşü devlet erkanına ikram edildiğinden bu tıp yapıtlara İslam coğrafyasında sıklıkla rastlamak mümkündür. Ülkemizde Topkapı Sarayı’nda 50’yi aşkın Türk ve İslam Yapıtları Müzemizde koleksiyonda da bir adet Kabe anahtarımız bulunmaktadır.

Mısır’a ilişkin korunması gerektiği kültür varlıkları oldukları Mısır makamlarınca da teyit edilen bir adet Kabe anahtarı, metal bir anahtar, kilit ve bir adet Kabe anahtar çantasının Mısır’ın İstanbul Başkonsolos vekili Tarek Khalil’e teslim etmekten memnuniyet duymaktayız. Türkiye ve Mısır ortasındaki kültürel iş birliğinin daha da gelişeceğine inanıyorum.” tabirlerini kullandı.