İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) ortasında, 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir mutabakat imzalanmıştı.

Washington, eski Lider Donald Trump periyodunda, 2018’de mutabakattan tek taraflı çekilerek İran’a tekrar yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da mutabakattaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve tekrar yüksek seviyede uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım atmıştı.

Anlaşma için olumlu adımlar atıldı

Anlaşmanın tekrar uygulanmasını sağlama ve ABD’nin muahedeye dönüşü için Nisan 2021’den beri Avrupa Birliği’nin (AB) koordinatörlüğünde Viyana’da yapılan müzakereler 8 Ağustos’ta sona ererken müzakerelerin koordinatörlüğünü üstlenen AB’nin sunduğu taslak muahede metni sonrasında taraflar, sonuncu muahedeye varma konusunda evvelki aylara göre çok daha olumlu işaretler vermişti.

ABD’nin yanıtı bekleniyor

İran Dışişleri Bakanlığı, AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde en son yol haritası olarak kabul edilen muahede taslağına ait görüşlerini 15 Ağustos’ta AB’ye iletmiş ve taslak metne verdikleri karşılığa karşılık ABD’nin yanıtını beklediklerini açıklamıştı.

İranlı Öğrenciler Haber Ajansı’na (ISNA) konuşan İran Atom Gücü Kurumu Lideri Muhammed İslami, Tahran’ın nükleer faaliyetleri ve 5+1 ülkeleriyle devam eden nükleer muahedeyi canlandırma görüşmeleri sürecine ait açıklamalarda bulundu.

“Batı ikili standart uyguluyor”

İslami, “Uluslararası Atom Gücü Ajansı (UAEA) tüzüğünün bilakis, nükleer alan muhteşem güçlerin inhisarında. Memleketler arası ortamda oluşturdukları düzenekle bu teknolojinin standart olarak tüm ülkelerde kullanımına müsaade vermiyorlar ve ikili standarda dayalı bir davranış sergiliyorlar. İran’a da ikili standart uyguluyorlar.“ dedi.

Tüm engellemelere karşın İran’ın nükleer faaliyetlerde ilerleme kaydettiğini söz eden İslami, bir yıl içerisinde binden fazla geliştirilmiş IR-6 santrifüjün üretime geçirildiğini belirtti.

Yeni reaktör devreye alınıyor

İslami, “Tahran’daki araştırma reaktörü yaklaşık 60 yıl evvel yapıldı. Bu reaktörün yenilenmesiyle eş vakitli olarak yeni bir araştırma reaktörünün üretimine başlandı. İranlı mühendislerin çalıştığı 10 megavat kapasiteli reaktörün bu yıl içerisinde devreye girmesini planlıyoruz.“ sözlerini kullandı.

İran’ın nükleer programının askeri boyutu olduğuna dair savları yalanlayan İslami, “Bana nazaran bunların hepsi siyasi mazeretler. Bahsedilen yerler ve ileri sürülen suçlamalar, Siyonistlerin (İsrail) ve münafıkların (Halkın Mücahitleri Örgütü) ağzından işitilenlerdir. Yıllardır bu kelamları tekrarlıyorlar.“ diye konuştu.

İslami, UAEA’nın benzeri tezleri sonlandırmaması durumunda nükleer muahedenin hayata geçirilmesinin mümkün olmayacağını lisana getirdi.

Nükleer muahedenin canlandırılmasıyla ilgili görüşmelerde sonuncu metin etabına gelindiğine işaret eden İslami, muahedede İran tarafının asıl üzerinde durduğu hususun ekonomik yaptırımların kaldırılması olduğunu kaydetti.